هوش مصنوعی یکی از فناوریهایی است که در دهههای اخیر پیشرفتهای چشمگیری داشته و در حوزههای مختلفی از جمله امنیت، سلامت، تجارت، آموزش و حقوق کاربرد دارد. اما این فناوری همچنین میتواند چالشها و خطراتی را نیز به همراه داشته باشد. برای مثال، هوش مصنوعی میتواند به نقض حریم خصوصی، تبعیض، سوءاستفاده، تهدید امنیت ملی و حتی انقراض بشریت منجر شود. بنابراین، نیاز به نظارت و مقرراتی برای استفاده مسئولانه و اخلاقی از هوش مصنوعی وجود دارد.
وزارت دادگستری ایالات متحدهی آمریکا، که یکی از نهادهای مهم در حوزهی اجرای قانون و حفظ حقوق شهروندان است، اخیرا گام بزرگی در راستای پاسخگویی به تحولات فناوری برداشته است. این وزارتخانه در اواخر اسفند ماه سال ۱۴۰۲، جاناتان میر را بهعنوان اولین مدیر ارشد هوش مصنوعی خود منصوب کرد. جاناتان میر استاد دانشگاه پرینستون و پژوهشگر حقوق فناوری است که سابقهی همکاری با دولت آمریکا در زمینههای مختلفی دارد. او قرار است بهعنوان مشاور ارشد علم و فناوری وزارت دادگستری فعالیت کند و تیمی از متخصصان فنی و سیاسی را برای بررسی آثار هوش مصنوعی بر حوزهی اجرای قانون تشکیل دهد. او همچنین قرار است به این وزارتخانه در استخدام نیروهای مستعد حوزهی فناوری و تدوین رهنمودهایی برای استفاده عادلانه و شفاف از هوش مصنوعی کمک کند.
انتخاب مدیر ارشد هوش مصنوعی توسط وزارت دادگستری آمریکا، نشاندهندهی اهمیتی است که این نهاد به تحولات فناوری میدهد. این اقدام همخوانی دارد با فرمان اجرایی رئیسجمهور جو بایدن که در اوایل سال ۱۴۰۳ صادر شد و از آژانسهای دولتی خواسته است که نیروهای مستعد هوش مصنوعی را به خدمت بگیرند و استانداردهای جدیدی برای اطمینان از عادلانهبودن هوش مصنوعی در خدماتشان تدوین کنند. این فرمان اجرایی همچنین تاکید دارد که آمریکا باید در رقابت جهانی با کشورهای دیگر مانند چین در زمینهی هوش مصنوعی پیشتاز باشد.
وزارت دادگستری آمریکا با انتخاب مدیر ارشد هوش مصنوعی، نه تنها نشان میدهد که از تحولات فناوری عقب نمیماند، بلکه نشان میدهد که قصد دارد از تحولات فناوری بهرهمند شود. این وزارتخانه میتواند با استفاده از هوش مصنوعی، بهبودی در عملکرد خود ایجاد کند و به مسائلی مانند پیشگیری از جرم، تحقیقات جنایی، تحلیل دادهها، افزایش کارایی و کاهش هزینهها بپردازد. البته این وزارتخانه باید همزمان با مزایای هوش مصنوعی، معضلات آن را نیز در نظر بگیرد و از رعایت اصول اخلاقی، حقوقی و امنیتی در استفاده از این فناوری اطمینان حاصل کند.
به نظر میرسد که وزارت دادگستری آمریکا با انتخاب مدیر ارشد هوش مصنوعی، یک قدم مهم در راستای تطبیق با تحولات فناوری برداشته است. اما این قدم تنها آغاز یک مسیر طولانی است که نیاز به همکاری و همافزایی با سایر نهادهای دولتی، شرکتهای خصوصی، دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی دارد. هوش مصنوعی یک فناوری است که میتواند فرصتها و چالشهای بسیاری را برای جامعه بشری ایجاد یک مدیر ارشد هوش مصنوعی، نه تنها برای وزارت دادگستری آمریکا، بلکه برای تمام نهادهای دولتی و خصوصی که از این فناوری استفاده میکنند یا قصد دارند استفاده کنند، یک الزام است. هوش مصنوعی یک فناوری پیچیده و پویا است که نیاز به نظارت و هدایت دارد. بدون وجود یک مدیر ارشد هوش مصنوعی، ممکن است که استفاده از این فناوری به سمتی برود که با ارزشها و منافع جامعه سازگار نباشد. برای مثال، ممکن است که هوش مصنوعی بهجای حل مسائل، مسائل جدیدی را ایجاد کند یا بهجای ارتقای عدالت، عدمعدالت را تشدید کند. بنابراین، نیاز به وجود یک مدیر ارشد هوش مصنوعی است که بتواند از این فناوری بهطور مسئولانه و اخلاقی استفاده کند و از آن بهطور موثر و کارآمد بهرهبرداری کند.
وزارت دادگستری آمریکا با انتخاب مدیر ارشد هوش مصنوعی، نشان داده است که از تحولات فناوری آگاه است و به آن پاسخ میدهد. این وزارتخانه میتواند با استفاده از هوش مصنوعی، بهبودی در عملکرد خود ایجاد کند و به مسائلی مانند پیشگیری از جرم، تحقیقات جنایی، تحلیل دادهها، افزایش کارایی و کاهش هزینهها بپردازد. البته این وزارتخانه باید همزمان با مزایای هوش مصنوعی، معضلات آن را نیز در نظر بگیرد و از رعایت اصول اخلاقی، حقوقی و امنیتی در استفاده از این فناوری اطمینان حاصل کند.