اپل یکی از موفقترین و پیشروترین شرکتهای فناوری دنیاست که با محصولاتی مانند آیفون، آیپد، مک و اپل واچ، بازارهای مختلف را تحت تأثیر قرار داده است. اما این شرکت همیشه به دنبال چالشهای جدید و ایدههای نوآورانه بوده و یکی از این ایدهها، ساخت خودروی برقی بود. اپل در سال ۲۰۱۴ پروژهای را با نام کد «تایتان» (Titan) آغاز کرد که هدف آن طراحی و تولید یک خودروی برقی با قابلیتهای خودران بود. این پروژه با انتظارات و امیدهای بسیاری همراه بود و برخی حتی انتظار داشتند که اپل بتواند با شرکتهایی مانند تسلا و گوگل رقابت کند و یک محصول انقلابی را به بازار عرضه کند.
اما پس از گذشت حدود یک دهه، اپل به طور رسمی از ادامهی این پروژه انصراف داد و تصمیم گرفت که تمرکز خود را بر روی سیستمهای خودمختار و هوش مصنوعی قرار دهد. این تصمیم اپل را میتوان یکی از بزرگترین شکستهای این شرکت در تاریخش دانست که دلایل مختلفی برای آن مطرح شده است. برخی از این دلایل عبارتند از:
- عدم وجود تجربه و تخصص لازم در زمینهی خودروسازی: اپل یک شرکت فناوری است که تخصص و تجربهی خود را در زمینهی سختافزار و نرمافزار کامپیوتری و موبایلی دارد. اما خودروسازی یک صنعت کاملاً متفاوت و پیچیده است که نیازمند دانش و مهارتهای فنی، مهندسی، طراحی، تولید، بازاریابی و تأمینکنندگان متعدد است. اپل در این زمینهها با چالشها و مشکلات زیادی روبرو شد و نتوانست با شرکتهای خودروسازی قدیمی و معتبر همکاری یا رقابت کند.
- عدم وجود رویکرد واضح و یکپارچه: اپل در طول انجام پروژهی تایتان، بارها رویکرد و راهبرد خود را تغییر داد و از ساخت یک خودروی برقی کامل به ساخت فقط سیستمهای خودران روی آورد. این تغییرات باعث شد که تیم پروژه دچار اختلافات و سردرگمی شود و هدف و جهتگیری واضحی نداشته باشد. همچنین اپل نتوانست یک رهبر قوی و مؤثر را برای این پروژه انتخاب کند و بارها مدیران ارشد این پروژه را عوض کرد.
- عدم تطابق با فلسفه و فرهنگ اپل: اپل یک شرکت است که بر روی کیفیت، زیبایی، سادگی و کاربرپسندی محصولات خود تأکید دارد و به دنبال ایجاد تجربهی منحصربهفرد برای مشتریان خود است. اما خودروی برقی یک محصولی است که نمیتواند با این فلسفه و فرهنگ هماهنگ باشد. خودروی برقی یک محصول پیچیده، گرانقیمت، نیازمند نگهداری و تعمیرات مداوم و مستعد خطرات و حوادث است. اپل نمیتواند این محصول را به راحتی به روز رسانی، ارتقا یا تعویض کند و نمیتواند کنترل کاملی بر روی آن داشته باشد. این محصول همچنین با قوانین و مقررات محیطی، ایمنی و مالیاتی متفاوت و متغیر در کشورهای مختلف روبرو است که اپل را محدود میکند.
- عدم وجود بازار مناسب و مطمئن: خودروی برقی یک محصولی است که هنوز در مراحل رشد و تکامل است و بازار آن در حال تغییر و تحول است. اپل نمیتواند از پذیرش و موفقیت این محصول در بازار اطمینان حاصل کند و باید با رقبای قدرتمند و متعددی مانند تسلا، گوگل، آمازون و شرکتهای خودروسازی سنتی روبرو شود. اپل همچنین باید با تغییرات و نوسانات قیمت انرژی، تقاضای مشتریان، روند جمعیتشناسی و سلایق فرهنگی مواجه شود که میتوانند تأثیر منفی بر روی بازار خودروی برقی در این محصول همچنین با قوانین و مقررات محیطی، ایمنی و مالیاتی متفاوت و متغیر در کشورهای مختلف روبرو است که اپل را محدود میکند.
- عدم توجه به نیازها و انتظارات مشتریان: اپل یک شرکت است که بر روی ایجاد نوآوری و تفاوت در محصولات خود تمرکز دارد و گاهی اوقات به نظر میرسد که به نیازها و انتظارات مشتریان خود کمتر توجه میکند. اپل فکر میکرد که میتواند با ساخت یک خودروی برقی با طراحی زیبا و امکانات پیشرفته، مشتریان خود را جذب و شگفتزده کند. اما این شرکت شاید فراموش کرده بود که خودروی برقی یک محصولی است که باید با نیازهای اساسی مشتریان مانند قیمت، اقتصادی بودن، کارایی، امنیت، راحتی، قابلیت حمل و نقل و تعمیرپذیری همخوانی داشته باشد. اپل نتوانست این نیازها را در محصول خود جای دهد و به جای آن، بر روی ویژگیهایی مانند صفحهنمایش لمسی، سیستمهای هوشمند، اتصال به اینترنت و اپلیکیشنهای مختلف تمرکز کرد که شاید برای بسیاری از مشتریان اولویت نبودند.
- عدم هماهنگی با سیاستها و اهداف کلان اپل: اپل یک شرکت است که بر روی رشد و سودآوری خود اهمیت میدهد و برای این منظور، بر روی بازارهایی مانند آمریکا، اروپا و چین تمرکز دارد. اما خودروی برقی یک محصولی است که نیازمند بازارهای گستردهتر و متنوعتر است و باید با شرایط و فرصتهای مختلف جغرافیایی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی سازگار باشد. اپل نتوانست این بازارها را شناسایی و به آنها نفوذ کند و به جای آن، بر روی بازارهایی محدود شد که شاید برای خودروی برقی مناسب نبودند. اپل همچنین نتوانست با سیاستها و اهداف کلان خود مانند حفظ حریم خصوصی، کاهش اثرات زیستمحیطی، ارتقای آموزش و بهداشت و ترویج فرهنگ اپل هماهنگ باشد و با خودروی برقی یک پیام مثبت و موثر را منتقل کند.
به همین دلایل، اپل نتوانست در زمینهی خودروی برقی موفق شود و پروژهی تایتان را متوقف کرد. این شرکت اکنون بر روی توسعهی سیستمهای خودران و هوش مصنوعی کار میکند و امیدوار است که بتواند با همکاری با شرکتهای خودروسازی دیگر، یک محصول یا خدمت جدید را به بازار عرضه کند. اما این بار، اپل باید از شکستهای گذشته خود درس بگیرد و با بیشتر توجه به نیازها و انتظارات مشتریان، رقبا، بازارها و سیاستهای خود، یک رویکرد واضح و یکپارچه را پیش بگیرد. در غیر این صورت، اپل ممکن است دوباره شاهد یک شکست دیگر در زمینهی خودروی برقی باشد.